Grote Stilte

In het programma De Radiovereniging van 21-2-'89, keek Peter Flik samen met Arend Jan Heerma van Voss en mij terug.Eerst nog een paar lopende zaken en dan: stilte op de radio. Een gewoon mens denkt dat z'n toestel stuk is en draait ongeduldig de volumeknop open. Zodat het eerste geluid erná als een bom zijn huiskamer binnen valt.Terug in de werkelijkheid. Vreemde sensatie: gered, ik leef.Het oude Hilversum kende vele geboden en verboden. Het vreemdste leek wel het gebod van geluid uit te zenden. Zendgemachtigden waren daartoe in de hun toegewezen zendtijd verplicht. Maar hoeveel geluid was volgens dit voorschrift geluid? Dat stond nergens. Ook het brein zelf produceert geluid, en zonder dat er trillingen en golven aanwijsbaar zijn. Zo is het mogelijk dat wie een boek leest daarbij een stem 'hoort', dat een musicus muziek hoort als hij een partituur leest. Het lijkt er op dat we, hoe dan ook, altijd wel wat 'horen', misschien wel moeten horen, dat stilte voor een levend wezen alleen als fictie bestaat. Extreme stilte werd in 1997 geregistreerd door astronauten aan boord van het ruimtestation Mir, toen de energievoorziening daar was uitgevallen en de Mir stuurloos en donker rond de aarde draaide. Eén van hen beschreef die stilte als 'oorverdovend' en 'angstaanjagend'.Geen geluid lijkt te bekenen: geen leven. Waar is de ander? Is er een ander? Stilte in zijn pure vorm wordt angstig gespannen wachten. Op geluid, waarvan je niet weet wanneer het komt en wat het zal zijn.Echte stilte zal niemand bij zijn leven ooit horen. Dat lijkt maar goed ook.Vrijdag 1 september was De Grote Stilte opnieuw te beluisteren in De Avonden.