Meer schaamte
zondag 01 november 2015 - 16:16
Het zit hem in de blik. Daaraan zie je het onmiddellijk. De ander vrijmoedig aankijken. Of juist het tegenoverstelde, de blik die zich verstopt. Omdat iemand denkt dat hij er niet wezen mag. Geen recht van bestaan heeft.
De psychiater Louis Tas zegt in de catalogus: 'Schaamte is het gevoel dat je in de ogen van anderen compleet waardeloos bent en dat ze daarin nog gelijk hebben ook.'
Veel op de tentoonstelling in Dr. Guislain bracht intense herkenning. Vooral van blikken. Michael Borremans kan heel goed de mankerende blik - die zich in angst naar binnen keert om zich daar te verschuilen - schilderen van wie er noodgedwongen wel is, maar eigenlijk niet wil zijn. Door de grond wil zakken. Hoe kom ik hier weg?
'Ziekelijk verlegen', zei mijn vader. En dat ergerde hem buitengewoon. Met zo'n zoontje kon je nergens aankomen. Wat eraan voorafging was klassiek. Eerst had hij alles gedaan om me mijn zelfvertrouwen te ontnemen, en toen ik daardoor erg onzeker was geworden, in elkaar dook en bloosde bij het minste ergerde hem dat. En dat kreeg ik te horen.
In deze tijd van kijken en bekeken worden hebben verlegenen het zwaar.
De tentoonstelling laat ook pogingen zien de schaamte te overwinnen, te verhullen of juist te doorbreken, Maar de verboden blikken zijn er ook.
Sinds Adam en Eva hebben gezagsdragers zich verstrikt in de kwestie naakt of gekleed. Niet wetend hoe opwindend (half) gekleed kan zijn en hoe seksloos naakt. Zoals de tijdelijke vervanging van Adam en Eva in het Gentse Lam Gods door in dierenvellen geklede figuren, met een eigenlijk erg aantrekkelijke Eva van Victor Lagye, die eind 18de, begin 19de eeuw vele jaren op de plaats van de Eva van de gebroeders Van Eyck hing.
RSS