Als student moest ik het lezen. Maar nu pas dringt tot me door wat er in dit zeer leesbare boek 'Over de democratie in Amerika' besloten ligt.
Niks minder dan het antwoord op de vraag wat we aanmoeten met het 'populisme' dat ons dezer jaren teistert. Zegt men. Het antwoord is: we moeten dat woord vergeten en het vertalen met 'democratie'.
We bereiken eenvoudig het eind van wat al had ingezet in de Verenigde Staten, in de jaren 1831 en 1832 toen Alexis de Toçqueville negen maanden door Amerika reisde.
Als ooit gehoopt was dat de meerderheid de besten tot leiders zou kiezen dan was in Tocquevilles tijd al duidelijk dat het zo niet werkte. ‘Wat men ook doet, het is onmogelijk de verlichting van het volk boven een bepaald niveau te verheffen. Men kan natuurlijk de toegang tot de menselijke kennis vergemakkelijken, de onderwijsmethoden verbeteren en de wetenschap proberen te verspreiden, maar het is uitgesloten dat mensen zich onderrichten en hun intellect ontwikkelen zonder er tijd aan te besteden.’
Dit boek analyseert de democratie en waar die toe leiden moet. Als het om de lelijke dingen gaat: een tirannie van de meerderheid, zodat wijsheid onderworpen zal zijn aan de meningen van degenen die niets weten. Verder een bezetenheid met materie. En,een samenleving van geïsoleerde individuen.