de dissertatie van Joop Goudsblom (1966)

Goudsblom en Grunberg (2)

November vorig jaar sprak Arnon Grunberg met de socioloog Joop Goudsblom (1932) over nihilisme. Dat gesprek werd op 4 juni voortgezet in het Amsterdamse Spui 25. De Avonden maakte opnamen. Die zijn nu te beluisteren. Zowel de fragmenten die we uitzonden als het complete gesprek.

Nihilisme, een schrikbeeld uit de 19de-eeuwse literatuur.
De leus 'Als niets waar is, is alles geoorloofd...' gonsde door Europa, de Duitse en Russische literatuur.
Joop Goudsblom buigt zich over deze oertekst. En stelt vast: als je d'r over nadenkt klopt het van geen kant. Het eerste deel, niets is waar, is een paradox. Wie dat zegt, zegt dus iets dat niet waar is. Niets is waar, dus dat ook niet. Dus logisch gezien is die uitspraak 'niets is waar' een onding. Dat kan niet.
En de tweede helft, 'alles is geoorloofd' is precies even mal. Want het woord geoorloofd berust op een onderscheid tussen dingen die mogen en die niet mogen. En als eenmaal alles geoorloofd is verliest het woord geoorloofd elke zin en betekenis. Intellectueel gezien is het dus een hele malle uitspraak. Meer een schrikbeeld, bedoeld om het nihilisme in diskrediet te brengen. 

Is Arnon Grunberg een nihilist, zoals veel recensenten schrijven? In het juist verschenen eerste nummer van het tijdschrift in boekvorm Blauwe Maandagen (geheel aan Arnon en z'n werk gewijd) schrijft Ton Anbeek er een helder stuk over.
Trouwens, pas nog verzette Arnon zich in ons wekelijks radiogesprek tegen de frase 'Wees blij dat het leven geen zin heeft'. Verontwaardigd riep hij: 'Dat heb je mij nooit horen zeggen....'.
 

Arnon Grunberg en Joop Goudsblom
Beluister fragment
Arnon Grunberg en Joop Goudsblom (compleet)
Beluister fragment