Stereofoto's
zondag 24 december 2006 - 19:29
In Haarlem, schuin tegenover het Frans Hals Museum ligt het Spaarnestad Fotomuseum, waar tot eind januari de tentoonstelling STILLS te zien is. Stereofoto's gemaakt door de tot voor kort onbekende J.G.Mulder, die kort na 1900 enkele jaren als oliehandelaar verbleef in Hai Phong, in het tegenwoordige Vietnam. Er zijn er ook van zijn reis naar Indochina en zijn verblijf in de VS erna.
Stereofoto's, leer ik uit het gave essay van John Kleinen in het bijbehorende - onmisbare - boekje ('Zijstraten van de geschiedenis - De wereld rond 1900 in stereofoto's') waren in Europa populair bij professionals in de periode 1850-1870, later bij amateurs. Op de slagvelden van de WOI zijn veel stereo-opnamen gemaakt, door militairen, vooral op plaatsen waar de pers niet mocht komen. De vergelijking met de weblogs en digifoto's van nu uit Irak en Afghanistan dringt zich op. Het principe is eenvoudig, je werkt met een camera 'met twee ogen' die van elke situatie dus twee net even verschillende opnamen maakt. Met een eenvoudige viewer (meer een ogenrichter) maak je daar weer één beeld van. En dat beeld heeft diepte! Zo sta je midden in Frans Indochina, in Parijs, maar ook in New York. Wat is een foto? Zoals Barthes zei: 'noch beeld noch werkelijkheid, maar in feite een nieuwe entiteit, een uitdrukking van een werkelijkheid waar je niet meer bij kunt'.Of meester fotokijker Rudy Kousbroek: 'een portretfoto, vooral van een gestorvene, komt in de plaats van een herinnering; de foto verdringt het, vervangt het, doet iets vervagen in het geheugen.'Overstelpende melancholie.PS. Ik hoor dat stereofoto's nog tot in de jaren '30 in sommige bladen en kranten verschenen. De lezer werd geacht zo'n viewer thuis te hebben.
RSS