Een bon annonceur - 'boniseur' - als de vader van Cherry Duyns had er nog bij gekund. Bijvoorbeeld bij de metershoge wand van levend gras van Danny Devos (2014), de seks met kantelende fauteuils in de fotowand van Paul Kooiker (Heaven, 2012), de duisterheden van Raquel Maulwurf en vooral wat zich daarna in het donker afspe­elt. De filmloop van Dan Walwin (Shallows, 2012), vol vondsten in rotzooi. De esthetiek van rotzooi, denk je, dat weet ik onderhand. Maar nee. Het zijn toevallig ogende stapelingen van modern materiaal, onder druppend water. En heel achteloos liggen daar mensen tussen die je maar gedeeltelijk en bij vlagen ziet. Op zo'n manier dat mens en materie gelijksoortig worden.

 Sorry, maar de associatie met de overblijfselen van de rampvlucht MH17 kwam vanzelf. De kunst van het lukrake. Want Walwin heeft zorgvuldig geschikt, gepast, gemeten met zijn rubber gaatjesmatten, zinken rasters om je voeten aan te schrapen, stukken plastic, kapotte onderdelen, vuilzakken.

 Je zou er in een karretje op rails doorheen gevoerd moeten worden, met af en toe slierten tegen je gezicht. Om te eindigen in de film ‘Tornado’ van Francis Alÿs, die over een eindeloos stoppelveld in de ‘dustbowl’ een wervelstorm inloopt en verdwijnt.

 De rondgang begint, bij Zeger Reyers in 'Leisure/On the beach', een luxe schommelbank met een bladerpatroon, die bij nader kijken overgroeid blijkt te worden door oranje oesterzwammen, levende paddenstoelen. Waar bij wordt verteld dat aan het eind van de Haperende Mens, op 5 oktober, heel de bank ermee overdekt zal zijn.

 Met mij, in slaap gevallen met mijn boek eronder, natuurlijk.

'Room service' begon als boek.
Paul ontmoette een Nabokov-fanaat. En besloot een boekenkast te gaan fotograferen in Rusland. Een model en een gebruikte boekenkast.
'Het is een andere tijd, ' zegt hij. 'Geen glamour. Ook wat stouts. Er zit waarschijnlijk een man in een stoel te kijken hoe de vrouw zich voor zijn boekenkast uitkleedt. Het is een spel met de lust om kennis. Terwijl op de achtergrond alle belangrijke literaire werken staan.'
De vrouw staat zogenaamd geïnteresseerd te bladeren. Waarom? Omdat jij dat zei?
'Jazeker.'
Kooiker reisde naar Rusland. De boekenkast was maar twee bij drie meter. Binnen twee weken moest het af. Binnen dat strenge kader moest hij het doen.

Wat toeval lijkt is het omgekeerde. De foto's zien er uit als snapshots, maar het is een concept: 'Binnen de tijd van een half jaar ben ik dan heel fetisjistisch bezig. In één stijl. Het is bijna een onderzoek. En dan ga ik naar het volgende project.' 
Obsessief, die indruk wil hij wel geven.
En wat altijd terugkomt, is het anonieme. Het wegsnijden van de koppen.

Je kunt Paul Kooiker ook gewoon vragen hoe hij werkt. Wat je te horen krijgt is het verhaal van een regisseur. Die per project heel precies zijn ideeën vormgeeft.
Als het lijkt of hij bij sluitingstijd van het café een meid heeft meegetroond en haar in half beschonken toestand op een goor matras in z'n studio heeft neergesmeten, dan is zijn opzet geslaagd.
De middelen die hij gebruikt zie je mooi gedemonstreerd in de zaal waar z'n project 'Crush' is opgehangen. Een reeks samenhangende zwartwit reuzenfoto's, bijna filmbeelden die je niet los van elkaar kunt zien. Geselecteerd en vergroot uit een grote hoeveelheid opnamen, en net zó afgesneden dat de fantasie van de toeschouwer ermee op de loop kan. Geen gezichten, de lichamen, vloeren en meubels spreken. Er is een stoel omgevallen, er ligt een vrouw op de stoffige grond.
Wat is er gebeurd? Kooiker maakt de voyeur, de fantast in me klaarwakker. Een fantast met een verleden, dat fluistert: 'Kijk, de moord op Blonde Dolly'.
Want geestig is Kooiker ook.   

Op maandag 14 september is hij na 21.00 te horen in de Avonden. 
 

Je kunt hem wegleggen natuurlijk, het boek dichtslaan, wegklikken. Maar soms gaat er van zo'n foto een aantrekkingskracht uit, die zegt dat ik me ermee moet verstaan, hoe noem je het.
Ik wil weten wat er aan de hand is.
Ligt het aan mij dat ik bij het bekijken van sommige - lang niet alle - foto's van Paul Kooiker onbehagen voel?
Of is dit gewoon zijn esthetiek? Is dit wat hij mooi vindt? Of opmerkelijk? Hij, en misschien nog veel meer mensen?

Dat ongemak. Ik ga met hem praten. Vanaf zaterdag exposeert hij in Museum Boymans in Rotterdam onder de  veelzeggende titel 'Crush'.