Jan Stroop stuurt me wat fragmenten. Waaruit dit, over niet fonetische spelling: 'Het is natuurlijk wel gek dat een taal woorden heeft die de gebruikers moeilijkheden bezorgen. Hoe kan er in een taal een zodanige woordstructuur bestaan dat de sprekers hem automatisch veranderen?
Dat is helemaal tegen het principe dat de taal er is voor en door de mensen en niet andersom.'

Principe? 't Zal gerust wel zijn dat talen zich vereenvoudigen in het gebruik van eeuwen. Eenvoudig te leren en makkelijk in het gebruik, dat is de maat voor veel.  Maar er bestaat goddank nog iets anders, dat steeds weer de kop op steekt: plezier in klank, in expressieve vorm, in onderscheidende manieren van je uitdrukken.
Reclamemensen zoeken zich er suf naar. Eens monteerde ik een tekst van de dichter Louis Lehmann - grofweg gesproken in de taal van het Leids Studentencorps anno 1947 - en werd daarbij beluisterd door een DJ van de club Escape. Die niet meer bijkwam van enthousiasme: 'Te gek, mag ik dat hebben? Om te sampelen?'
Ik bedoel, gemak verveelt. Ook in taal.

 Als zoon van een stuurman op de grote vaart - die veel op Zuid-Amerika voer en tangoplaten meenam, tapdansen kon hij ook - was Louis voorbestemd aan de wal te blijven, zei hij eens. 
Vandaag werd hij negentig.
In het Amsterdamse Pintohuis droeg Hugo Koolschijn een keuze voor uit de bundel. Koolschijn is de beste poëzievoordrager die ik ken. Hij musiceert vrijwel ongemerkt, maar toch, hij legt accenten net waar ze moeten, tilt woorden op of legt ze neer zoals de tekst het vraagt.
De regels van Lehmann komen overal vandaan. Maar, hij werd geboren in Rotterdam:

De lichten en snackbars van
Nieuw Rotterdam
mochten best wel verdwijnen
Ach wat? De fritestenten
van voor de oorlog
mochten er ook niet wezen

Nieuw Rotterdam.
Als tien volwassen populieren
in een bloempot.
 

 Remco Campert zal - als jongere - uit eigen werk lezen, Juan Tajes zingt tango's. Dat komt, Louis is de zoon van een stuurman op de grote vaart die op Zuid-Amerika voer en tangoplaten mee naar huis nam. Hij speelt en componeert naast ragtimes ook habanera's en tango's.
Veel vrienden doen iets, waaronder Fik Meijer, Laurens van Krevelen, Anne van Amstel, Matthijs van Boxsel en Bindervoet en Henkes. Diana Ozon presenteert. Ik zal platen draaien uit de jaren dat Louis wekelijks zijn muziek in de Avonden liet horen.
Er gaan veel verhalen over hem. Dit vind ik een van de mooiste:
 

Louis had een tirannieke moeder, die nog steeds in Overschie woonde, waar hij geboren is. Ze werd zeer oud.
Op zekere dag in de jaren zeventig moest hij haar gaan weer eens gaan bezoeken.
Op het stationsplein kwam hij toen Yvonne van Doorn tegen, de vrouw van Johnny, die een flesje cognac bij zich had. Ze gingen op de stoep in de zon zitten en openden de fles.
En Louis begon te vertellen hoe zijn jeugd verlopen was. Hoe zijn moeder hem nooit liet buitenspelen omdat ze bang was dat hij iets zou oplopen en hoe hij daardoor mensenschuw en wereldvreemd geworden was.
Al vertellend liet hij vele treinen voorbij gaan.
Toen het flesje leeg was - Louis is gewoonlijk helemaal geen drinker - en de laatste trein vertrokken, keerde hij naar huis terug. 
 

 In zijn boekje 'De mol en andere dierenzkv's' schrijft A.L.Snijders er ook over. Hij woont op het land en heeft veel verstand van dieren, geen fabeldieren, echte. 
Hij heeft altijd kippen gehad, ik kan getuigen, hij bracht als hij kwam voorlezen voor de radio altijd eieren voor me mee. En zo lees je bij hem hoe je kippen hebt in soorten, en hoe, als je die bij elkaar zet in één hok, het mechanisme van de pikorde onverbiddelijk in werking treedt.
Vreemdelingen, nieuwkomers worden uitgestoten.
Een haan regeert tot hij door een van zijn zoons wordt verjaagd of doodgepikt.

 Toen ik hem in 1984 leerde kennen spraken we dan ook over muziek. Zijn bezwaar tegen poëzie: 'Je kunt het of je kunt het niet. Je hoeft er niets voor te wéten'. In die jaren nam ik zijn composities op, uitgevoerd door Guus Janssen op piano en gezongen door vrienden en hemzelf. En hij werd disc-jockey. Van 1995 tot 2005 heeft hij in De Avonden elke week een kwartier 'zijn' muziek gedraaid. De afleveringen vanaf ongeveer 2001 zijn te vinden op de site van Avonden.Ongelooflijk het repertoire dat voorbij komt, van ragtime tot Griekse dansen, van renaissance klassiek tot eigentijds Afrikaans. Er waren onvergetelijke toespraakjes bij. Ik herinner me dat over 'Natte en droge muziek' (26 mei 1997) een hoogstpersoonlijk onderscheid dat Louis maakt, dwars door alle genres heen. Probeer het maar: Mozart, nat of droog? Ellington? Bob Marley?

 Louis Th. Lehmann (1920), zoon van een stuurman op de grote vaart, debuteerde in 1940. Een jaar later was hij in Doorn bij Simon Vestdijk, die over dat bezoek een gedicht schreef, waarin de voorliefde van Louis voor 'negermuziek' goed uitkomt en dat zo begint:

Als 'k mijn vulpen laat bewegen,

Hunker 'k nimmer naar een neger,

Want terstond denk 'k dan aan Lehmann,

Die, ruwweg vermomd als zeeman,

Zich naar Doorn eens heeft begeven,

Handjes geven, voetjes vegen,

En zich in 't salon bekwaamden de kunst van het beamen.

Of 't negativistisch zwijgen.

Gastvrouw ging er wat van krijgen,

Hond wou blaffen, poes niet spinnen...

Wat te doen: Lehmann was binnen.

 Met deze mappen gebeurt nu iets. Uit de vele gedichten die er nog in zaten (Alida Beekhuis vond vier mappen met 250 ongepubliceerde gedichten in Louis' huis) komt een keuze in twee boeken: 'Laden Ledigen', een dik boek met gedichten, essays, radiopraatjes, tekeningen en composities dat binnenkort bij de Bezige Bij verschijnt en 'Bescheiden Kunsten', wat er al is, bij Brumes Blondes van kleine uitgever Laurens van Krevelen. Beide boeken zijn verlucht met tekeningen en collages van de schrijver. Bovendien verschijnt het eind van het jaar een boekje met gedichten van de Spaanse Alfonsina Storni, vertaald door Louis Lehmann.'Bescheiden Kunsten, Teruggevonden Gedichten' (80 blz., oplage 200 ex.) kost 17 euro en is te bestellen bij uitgeverij Brumes Blondes, De Genestetweg 16, 2061 VC Bloemendaal. Mail: krevelen@xs4all.nlHet ligt nog niet bij de boekhandel maar is wel al verkrijgbaar.

 Ik herinner me dat in 2000, toen we nog in Studio Amstel werkten een DJ uit de belendende club Escape bij ons belandde en een opname van Louis bijwoonde. Zijn mond viel open. 'Ohhh... Die stem! Die moet je sampelen!' Wat in de veertig verzamelde teksten het meest opvalt is de ongelooflijk wijde muzikale belangstelling van Louis. Hij praat met evenveel kennis van zaken en gemak over Curacaose walsen als over Willem Breuker. Van de 19de eeuwse Zweedse liedjesmaker Carl Michael Bellman springt hij naar jazzpianist Bud Powell of doedelzakken. En vandaar naar Louis Gottschalk-Moreau of de operetteschrijvers Gilbert & Sullivan.

 Vaste punten zijn tango's en habanera's (zijn vader was zeeman, hij voer op Latijns-Amerika en nam platen mee), ragtimes en Ellington.Lehmann, die net zijn 86ste verjaardag vierde en jarenlang 'de oudste disc-jockey van Nederland' was, is een omnivoor. Hij verkent de grensgebieden waar zo veel halen valt. Het geïllustreerde boekje is in eigen beheer uitgebracht en kost 10 euro (inc. verzendkosten) en kan besteld worden door een mailtje naar aabeekhuis@hetnet.nl

 Louis componeert en speelt zelf, en dat kon je merken. Daarbij komt dat zijn associatieketens cultuur en historie in ruimste zin bestrijken. Een keus uit deze geïmproviseerde radiopraatjes wordt nu persklaar gemaakt door Alida Beekhuis, maar een uitgever is nog niet gevonden. Een goed idee, zo'n boekje. Lehmann speelde het zelfs klaar in een publicaties over scheepsarcheologie Bob Dylan te citeren. Er waren onvergetelijke toespraakjes bij.

 Ik herinner me dat over 'Natte en droge muziek' (26 mei 1997) een hoogstpersoonlijk onderscheid dat Louis maakt, dwars door alle genres heen. Probeer het maar: Mozart, nat of droog? Ellington? Bob Marley? Is John Lennon nat of droog?Ik zou zeggen McCartney nat, Lennon droog. En zo door.Ongelooflijk ruim is het repertoire dat bij Lehmann voorbij komt, van ragtime tot Griekse dansen, van renaissance klassiek tot eigentijds Afrikaans. Hierbij als voorproefje een transcriptie die nog moet worden bewerkt, over de componist Louis Moreau Gottschalk. .

 Han Buhrs en Marije Nie brachten een tapdansdialoog, het Music-Hall orkest deed onder veel meer een memorabele a capella 'ochtendlat-gospel' ('Morning wood'), Meneer Foppe hoorde zichzelf op de radio, Esther Gerritsen las een hilarisch In Memoriam Buck Owens en Marjolein van der Klauw zong 'Did I shave my legs for this?' Schrijver dezes deed eindelijk zijn Reserveverhaal en Wim de Bie leidde de community singing bij het Afscheidslied. In de after hours werd een groepsfoto gemaakt met talrijke schrijvers en dichters die in Music-Hall optraden, vaak met nieuw werk, sinds 1992. En nog weer later schoof Louis Lehmann achter de piano.